Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, znajdująca się w Opolu Lubelskim, jest ważnym ośrodkiem duchowym tej lokalnej społeczności. Jest to parafia rzymskokatolicka, która pełni istotną rolę w życiu religijnym mieszkańców.
W ramach struktury kościoła, parafia ta przynależy do archidiecezji lubelskiej oraz do Dekanatu Opole Lubelskie, co świadczy o jej związku z szerszym kontekstem administracyjnym Kościoła katolickiego w Polsce.
Historia parafii
Historia parafii w Opolu Lubelskim jest ściśle związana z wczesnymi latami chrześcijaństwa w Polsce. Nie ma jednoznacznych informacji na temat daty jej powstania, a akt erekcyjny niestety nie zachował się. Dokumenty historyczne z lat 1325-1327 wskazują na obecność miejscowości parafialnej Opole (de Opole), co sugeruje, że pierwszy drewniany kościół mógł istnieć już w roku 1326. Jan Długosz w swoim dziele „Liber beneficjorum” odnosi się do niego, podkreślając, że miasteczko miało drewniany kościół parafialny poświęcony Wniebowzięciu Św. Marii.
W XIV wieku Opole było najpierw wsią, a później stało się miastem prywatnym. Miejscowość ta od wtedy była w rękach rodziny Słupeckich. W XVI wieku, w czasie szerzącego się protestantyzmu, Stanisław Słupecki, kasztelan lubelski, przekazał drewniany kościół kalwinom. Profesor Kot podaje, że dokonał tego jeszcze przed synodem pińczowskim, który miał miejsce 10 sierpnia 1557 roku. Nie ma jednak pewności co do tej daty, ponieważ księgi wizytacyjne biskupa Paniewskiego z 1565 oraz biskupa Jerzego Zamoyskiego z 1595 roku nie potwierdzają jej, lecz wspominają o zbezczeszczeniu kościoła w Opolu przez Stanisława Słupeckiego.
Kalwini, którzy przejęli kontrolę nad parafią, prowadzili w Opolu swoją szkołę, a sam kościół parafialny przeszedł znaczne zniszczenia – zarówno wnętrze, jak i księgi parafialne oraz zbiory biblioteczne zostały zdewastowane. Obecny kościół został zbudowany z fundacji rodziny Słupeckich w latach 1650-1675. Jerzy Słupecki, który przeszedł na katolicyzm w 1644 roku, był pierwszym fundatorem tej budowli. Po przejęciu przez rodzinę Tarłów, kontynuowano prace budowlane oraz wyposażenie świątyni, nadając jej wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Uroczysta konsekracja odbyła się w 1674 roku, której dokonał biskup krakowski Andrzej Trzebicki.
Pijarzy, którzy przybyli do Opola, wprowadzili wiele zmian, kładąc nacisk na edukację. W 1738 roku Jan Tarło, dziedzic Opola, zainicjował fundację, przekazując ziemię pijarom pod warunkiem zbudowania szkoły. Ksiądz Ignacy Konarski podjął się budowy klasztoru, nadzorowanej przez architekta Franciszka Magiera. Mimo trudności finansowych, pijarzy w 1797 roku uaktualnili lokalne szkolnictwo otwierając nowicjat.
W 1804 roku zmieniono szkołę rzemieślniczą na gimnazjum humanistyczne, gdzie pijarzy zaczęli prowadzić zajęcia. Zgromadzono bogaty zbiór książek, który do dziś przetrwał w bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie. Pijarzy przyczynili się do rozwoju pobożności w parafii, szczególnie do czci Matki Boskiej oraz Jezusa Chrystusa Ukrzyżowanego.
Kościół w Opolu Lubelskim przeszedł wiele transformacji, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Dzięki funduszom Elżbiety z Branickich, trzeci żonie Jana Tarły, w latach 1744-1749 dodano nowe nawy i rozbudowano wnętrze kościoła. Po śmierci Jana Tarły, jego żona Zofia kontynuowała prace nad restauracją, w tym wybudowała dzwonnicę.
W XIX wieku parafia opolska borykała się z wieloma zawirowaniami, w tym zamknięciem szkoły pijarskiej przez rząd rosyjski w 1831 roku. Po powstaniu styczniowym zakon został skasowany, a parafią zaczęli zarządzać księża diecezjalni. Schyłek XIX wieku przyniósł wiele remontów kościoła oraz wzrost znaczenia miejscowej społeczności. Obecnie przy parafii funkcjonują różnorodne grupy i organizacje, takie jak klub AA, Akcja Katolicka oraz Chór parafialny, które kontynuują działalność duszpasterską.
Kościół w Opolu Lubelskim, od jego najwcześniejszych lat, pozostawał pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z corocznym odpustem obchodzonym 15 sierpnia oraz wspomnieniem św. Józefa Kalasantego, który przypada na 4 lipca.
Opis kościoła
Proponowano, aby powyższy fragment został przeniesiony do dedykowanego artykułu poświęconego Kościołowi Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim. Świątynia parafialna, będąca przedmiotem opisu, nosi wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i została zbudowana w latach 1650-1675, z fundacji Jerzego Słupeckiego. Ukończenie budynku oraz dobudowa naw bocznych, jak również położenie polichromii, miały miejsce za sprawą rodziny Tarłów w XVIII wieku.
Elewacja zewnętrzna kościoła odznacza się stylistyką wczesnobarokową, natomiast kaplice oraz zakrystie są już późnobarokowe, datowane na połowę XVIII wieku. To murowana, orientowana, jednonawowa struktura zbudowana na planie krzyża łacińskiego. Transept składa się z dwóch bocznych kaplic, które mają formę kwadratu, otwierających się do prezbiterium półkolistym łukiem. Główna fasada, zdobiona dwoma wieżami, zorganizowana jest w trzech osiach, przy czym środkowa część jest cofnięta i zwieńczona szczytem umieszczonym między wieżami. Szczyt podzielony jest na dwie kondygnacje, ozdobione płaskorzeźbą gołębicy – symbolem Ducha Świętego w towarzystwie aniołków.
Poniżej, w centralnej wnęce kwadratowej, widnieje scena Wniebowzięcia NMP, a symetrycznie po bokach ulokowane są rzeźby patronów Polski, świętych biskupów Stanisława oraz Wojciecha. W kondygnacji dolnej na osi elewacji znajduje się otwór okienny; w prawej wnęce można dostrzec płaskorzeźbę Zwiastowania, a w lewej anioły. Dolna część fasady jest przeznaczona dla dobudowanego później obejścia, gdzie zlokalizowane jest wejście do kruchty. W niej z kolei znajdują się drzwi z półkolistym łukiem, prowadzące do głównej nawy. Zachodnie zewnętrzne narożniki obejścia zdobią rzeźbione popiersia pijarów.
Na elewacji kaplicy północnej znajdują się stiukowe kartusze herbowego przedstawiające: Ślepowron Krasińskich na ścianie wschodniej, Gryf Branickich na ścianie zachodniej oraz Topór Tarłów na ścianie północnej. Kaplica południowa pozostaje pozbawiona sztukaterii. Wschodnia ściana prezbiterium ozdobiona jest zegarem słonecznym.
Wnętrze kościoła imponuje bogatą polichromią wykonaną przez Antoniego Dembickiego, która została ukończona jeszcze przed rokiem 1753. Górna część tej polichromii nigdy nie była odnawiana, podczas gdy dolne partie przeszły przemalowanie w 1880 roku, co miało miejsce z rąk malarzy Quappa i Riedla. To ważna informacja, potwierdzona napisem umieszczonym nad wejściem do kruchty od wewnętrznej strony kościoła.
Wyposażenie wnętrza kościoła jest jednorodne i związane architektonicznie z jego strukturą, charakteryzując się późnobarokowym stylem z drugiej połowy XVIII wieku. Główny ołtarz, zbudowany na kolumnach, datowany jest na około 1740 rok i przypisuje się go prawdopodobnie warsztatowi książąt Czartoryskich. Konserwacja ołtarza miała miejsce w 1992 roku. Polichromia, utrzymana w ciemnozielonym kolorze ze złotymi detalami, jest bogato zdobiona. Na szczycie ołtarza umieszczono hierogram Maryi wśród główek aniołków, a tasze centra stanowi obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, namalowany przez Antoniego Dembickiego w 1745 roku.
Tabernakulum ma formę kuli z glorią i baldachimem, natomiast jego otoczenie uzupełniają postacie aniołów. Malowidła na ścianach prezbiterium ilustrują wydarzenia ze Starego Testamentu. Warto także zauważyć, że sklepienie kolebkowe z lunetami prezentuje moment Wniebowzięcia NMP, osadzone w iluzjonistycznej architekturze z balustradami i wazonami. Cała ta część świątyni oświetlona jest przez pięć okien – dwa po każdej stronie oraz jedno okrągłe za ołtarzem. Na tęczy od strony prezbiterium umieszczono ozdobny kartusz z herbem Krasińskich Ślepowron oraz inicjałami Zofii Tarłowej, wojewodziny sandomierskiej (ZTWS). Natomiast od nawy widnieją wizerunki papieża oraz króla, z aniołami i datą – 1751 rok.
W centralnej części nawy znajduje się sklepienie kolebkowe, pod którym ulokowano osiem późnobarokowych ołtarzy, po cztery z każdej strony, ozdobionych regencyjno-rokokowymi detalami snycerskimi. Pomiędzy nimi, na tle pilastrów, widnieją postacie apostołów osadzone na wspornikach. Wizerunki w ołtarzach przedstawiają świętych: Józefa Kalasantego, Antoniego Padewskiego, Walentego, Barbarę, Annę, Józefa z Dzieciątkiem, Klemensa oraz Elżbietę. Obok tęczy umieszczono późnobarokową ambonę oraz drewnianą chrzcielnicę z rzeźbą przedstawiającą Chrystusa Błogosławiącego.
Chór muzyczny, znajdujący się w zachodniej części nawy, datowany jest na połowę XVIII wieku. Podpiera go cztery słupy z tzw. podchórzem, które jest sklepione kolebkowo. Chór otacza drewniana balustrada, ozdobiona u dołu lambrekinem. Organy, liczące szesnaście głosów, pochodzą z warsztatu braci Rieger w Opawie.
Kościół dysponuje dwiema zakrystiami, które łączą się z prezbiterium bogato zdobionymi otworami okiennymi i przejściami arkadowymi. W każdej z zakrystii znajdują się drewniane ażurowe galeryjki, ozdobione lambrekinem. Obie kaplice pokrywa sklepienie kopulaste z lunetami. W kaplicy północnej, pod wezwaniem Krzyża Św., na mensie ołtarzowej znajduje się rzeźbiony krucyfiks. Na mensie umieszczono relikwiarz przypominający oszkloną trumnę, a centralnie tabernakulum w formie czworobocznej świątyni z kopułą. Obok ołtarza stoją rzeźby przedstawiające Matkę Bożą Bolesną oraz św. Jana Ewangelistę, a obrazy na ścianach przywołują historię odkrycia Drzewa Krzyża Św. Wschodnia ściana kaplicy nosi nagrobek z czarnego marmuru należący do Jana Tarły, ufundowany przez żonę Zofię z Krasińskich. Na sklepieniu widnieje scena Adoracji Drzewa Krzyża oraz symbole czterech stron świata: Cesarzowa Helena, Turek, Murzyn i Indianin, a także sygnaturka Antoniego Dembickiego z datą – 1746 rok.
Kaplica południowa, pod wezwaniem Matki Boskiej, szczyci się rokokowym wyposażeniem, w tym mensą ołtarzową i rzeźbami dwu świętych kobiet. Na centralnej ścianie zobaczymy obraz Matki Boskiej ze św. Stanisławem Kostką, Alojzym Gonzagą i Ignacym Loyolą. Na sklepieniu umieszczono scenę Adoracji hierogramu Matki Bożej przez anioły, a w narożnikach alegoryczne postacie z herbami oraz pod nimi sentencje. W wschodniej ścianie kaplicy znajduje się nagrobek z czarnego marmuru.
Cennymi artefaktami w tej świątyni są epitafia oraz pamiątkowe tablice upamiętniające osoby związane z Opolem lub przebywające w nim. W tym miejscu należy wskazać na płytę upamiętniającą pobyt króla Stanisława Augusta w 1787 roku, gdy zatrzymał się w Opolu w drodze na spotkanie z carycą Katarzyną. W nawach bocznych można również podziwiać duże obrazy stacji drogi krzyżowej.
Od ponad dwóch dekad w tej przestrzeni kościelnej trwają intensywne prace remontowe, z których znaczna część kosztów pokrywana jest przez parafian. Do tej pory zrealizowano wiele kluczowych działań, takich jak: pokrycie dachu miedzianą blachą, odnowienie elewacji, modernizacja instalacji grzewczej oraz oświetleniowej, a także położenie marmurowej posadzki. Odtworzono ołtarz główny oraz kaplice, wykonano nowe ławki i odnowiono te istniejące. Obecnie trwa konserwacja obrazów w kaplicy Krzyża Św.
Najbardziej pilne oraz kosztowne są działania związane z konserwacją polichromii w całym wnętrzu świątyni. Konserwacji wymagają wszystkie elementy snycerskie, co jest ogromnym wydatkiem, na który w dzisiejszych czasach społeczeństwo nie jest w stanie zdobyć funduszy.
Wszystkie wymienione prace były możliwe dzięki wysiłkom czterech ostatnich proboszczów parafii w Opolu. Remont, który obejmował szereg działań, rozpoczął niestety zmarły przedwcześnie ks. Stanisław Wachowski.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Opolu Lubelskim | Szkoła rzemieślnicza w Opolu Lubelskim | Ratusz w Opolu Lubelskim | Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim | Opole Lubelskie (stacja kolejowa)Oceń: Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim